
مهندسی اکتشاف (به انگلیسی: Exploration engineering) در این رشته به بررسی چگونگی به وجود امدن نفت میپردازند. همچنین بررسی میشود که در کدام لایههای زمینشناسی امکان ذخیرهٔ نفت وجود دارد. از این طریق به اکتشاف نفت میپردازند. بیشتر واحدهای دانشگاهی این رشته در ایران شامل دروس زمینشناسی است.
اولین مرحله برای بهرهبرداری یا برداشت نفت، کشف حوزههای نفتی است که این کار توسط لرزه نگاری انجام میگیرد. مهندسین اکتشاف، امواج صوتی را به اعماق زمین فرستاده و سپس امواج برگشتی را اندازهگیری و پردازش میکنند تا به وجود یا عدم وجود نفت در درون زمین پی ببرند. گرایش مهندسی اکتشاف ارتباط نزدیکی با زمینشناسی دارد.به طور کلی میتوان گفت سایزمیک و حفر چاه اکتشافی و تطابق زمین شناسی مهمترین کار و اصل کار در گرایش مهندسی اکتشاف است.
دروس تخصصی گرایش مهندسی اکتشاف عبارتند از:
ژئوفیزیک، ژئوشیمی آلی (نفت)، تخمین و ارزیابی ذخایر نفتی، زمینشناسی ایران و مناطق همجوار،
روشهای افزایش برداشت از مخازن، عملیات زمینشناسی ایران، مهندسی مخازن نفت،
میکروپالئونتولوژی، اصول حفاری، گل حفاری و سیمانکاری چاهها، زمینشناسی نفت، چاهنگاری، زمینشناسی مهندسی، زمین شناسی ساختمانی
مکانیک محیطهای ناپیوسته سنگی، زمینشناسی مناطق دریایی، زمینشناسی عمومی، سنگشناسی (رسوبی ـ آذرین و دگرگونی)، کانیشناسی
برداشت زمینشناسی، زمینشناسی ساختمانی، فتوژئولوژی و سنجش از راه دور، پتروفیزیک،مکانیک سیالات، فسیلشناسی(دیرینهشناسی)، رسوبشناسی، چینهشناسی، بررسی فنی ـ اقتصادی، مبانی مهندسی نفت، زمینشناسی زیرزمینی.
رضایی، م.ر.، ۱۳۸۰، زمین شناسی نفت، انتشارات علوی، تهران.
- Tiab, D., and Donaldson, E.C., 2004, Petrophysics: Theory and practice of measuring reservoir rock and fluid transport properties, Gulf professional publishing, Elsevier.
- Serra, O., 1984, fundamentals of well log interpretation, Developments in Petroleum Science, 15A, Elsevier.
- Geophysics
Keary, P., Brooks, M., and Hill, I., 2002, An Introduction to Geophysical Exploration, Blackwell Science. - Seismology
- Sheriff, R. E., and Geldart, L. P., 1995, Exploration seismology, Cambridge University Press Seismic processing and interpretation
- Yilmaz, O., 2002, Seismic data analysis, Society of Exploration Geophysicist
- Badley, M.E., 1985, Practical seismic interpretation, International human resources development corporation, Boston
- Digital signal processing -DSP
- Proakis, J. G., and Manolakis, D. G., 1996, Digital Signal Processing: Principles, Algorithms and Applications, Prentice-Hall Inc